صدور یا تمدید مجوز کار برای کارگران خارجی
صدور یا تمدید مجوز کار برای کارگران خارجی
با گسترش روابط تجاری و اقتصادی، بسیاری از کارگران خارجی برای فعالیت در مشاغل مختلف وارد کشور می شوند. اما اشتغال این افراد مستلزم دریافت مجوز کار قانونی از مراجع ذی صلاح است. صدور و تمدید این مجوزها تابع مقررات خاصی است که کارگران و کارفرمایان باید از آن ها آگاه باشند. عدم رعایت این قوانین می تواند منجر به جریمه، اخراج یا محرومیت از کار شود. در این مقاله، فرآیند صدور و تمدید مجوز کار برای اتباع خارجی را بررسی می کنیم تا کارفرمایان و نیروی کار بین المللی بتوانند با اطمینان و مطابق قانون در کشور فعالیت کنند.
داشتن این پروانه، سند اصلی هویت شغلی شماست و ما در این مقاله به شما میگوییم چطور این مسیر را در سال ۱۴۰۴ طی کنید.
صدور کارت کار اتباع خارجی؛ کلید طلایی اشتغال قانونی
زمانی که صحبت از اشتغال قانونی میشود، اولین عبارتی که میشنوید صدور کارت کار اتباع خارجی است. این کارت در واقع مجوز رسمی حضور شما در بازار کار ایران است. بدون این کارت، کارفرما حق استخدام شما را ندارد و در صورت بکارگیری، طبق ماده ۱۸۱ قانون کار، مجرم شناخته میشود.
این کارت مشخص میکند که شما کی هستید، چه مهارتی دارید و در کدام شهر و کارگاه مجاز به کار هستید. چه دارنده کارت آمایش باشید و چه گذرنامه، پروسه دریافت این مدرک، خط قرمز بین “کارگر غیرمجاز” و “نیروی متخصص قانونی” است.
انواع مجوزهای کاری؛ کدام کارت مخصوص شماست؟
قوانین کار برای اتباع خارجی در ایران بسته به نوع اقامت آنها متفاوت است. برای سال ۱۴۰۴، دستهبندیها به شرح زیر است:
۱. کارت آمایش جدید اتباع افغانی
دارندگان کارت آمایش (کارتهای هویت صادر شده توسط وزارت کشور)، اصلیترین گروه دریافتکننده کارت کار هستند. اگر کارت آمایش جدید اتباع افغانی (مراحل جدید ۱۷، ۱۸ یا ۱۹) را دارید، پروسه شما بسیار سریعتر است. معمولاً این کارتها هرساله تمدید میشوند و باید همزمان با تمدید کارت اقامت، برای تمدید کارت کار نیز اقدام کنید.
۲. کارت کارگری اتباع سرشماری
در سالهای اخیر طرحهای سرشماری زیادی اجرا شد. کسانی که در این طرحها شرکت کردهاند و برگه سرشماری دارند، مشمول دریافت کارت کارگری اتباع سرشماری میشوند. توجه کنید که اعتبار این مدارک معمولاً کوتاهمدت است و باید گوشبهزنگ اطلاعیههای کانون انجمنهای صنفی دفاتر کفالت در سال ۱۴۰۴ باشید تا از تمدید آن جا نمانید.
۳. اتباع افغانستانی دارای پاسپورت (طرح خانواری)
بخش بزرگی از جامعه مهاجرین را دارندگان پاسپورتهای خانواری تشکیل میدهند. اگر شما دارای پاسپورت با اقامت معتبر هستید، پروسه دریافت مجوز کار شما کمی متفاوت از دارندگان کارت آمایش است. این گروه به جای کارت کار موقت، معمولاً «پروانه کار» دریافت میکنند که اعتبار آن یک ساله است و قابلیت تمدید دارد. این پروانه کار اعتبار بالاتری داشته و برای کارهای تخصصی بسیار مناسب است.
۴. دارندگان گذرنامه (اقامت تبدیل وضعیت)
کسانی که با ویزای ورود وارد شده و اقامت کاری گرفتهاند، مسیر متفاوتی دارند و مستقیماً پروانه کار دریافت میکنند.
تفاوت کارت سرشماری با کارت کارگری چیست؟
بسیاری از متقاضیان این دو را با هم اشتباه میگیرند.
- کارت سرشماری: صرفاً مدرکی است که نشان میدهد حضور شما در ایران شمارش شده است و فعلاً (به صورت موقت) اخراج نمیشوید. این کارت به تنهایی مجوز کار نیست.
- کارت کارگری: سندی است که صراحتاً شغل و محل کار شما را مشخص میکند. برای قانونی شدن درآمدتان، شما باید روی اقامت معتبر یا برگه سرشماری خود، درخواست صدور کارت کار بدهید.
مراحل گامبهگام دریافت کارت کارگری
برای اینکه در ادارات سرگردان نشوید، این چکلیست اجرایی را دنبال کنید:
- ثبتنام در سامانه نوبتدهی: معمولاً باید به دفاتر کفالت اقامت و اشتغال اتباع خارجی مراجعه کنید.
- ارائه مدارک هویتی: اصل کارت آمایش، گذرنامه یا برگه سرشماری.
- معرفینامه کارفرما: کارفرما باید فرمی را پر کند که نشان دهد به تخصص شما نیاز دارد.
- پرداخت هزینهها: واریز تعرفههای دولتی مصوب سال ۱۴۰۴ برای صدور یا تمدید پروانه کار.
- انگشتنگاری و عکسبرداری: ثبت اطلاعات بیومتریک در دفتر کفالت.
- دریافت کارت: پس از بررسی (معمولاً بین ۱۵ تا ۴۵ روز)، کارت صادر میشود.
مدارک مورد نیاز برای صدور و تمدید
برای جلوگیری از رفت و آمدهای مکرر، این مدارک را در پوشه خود آماده داشته باشید:
| نوع مدرک | توضیحات |
|---|---|
| مدارک هویتی | اصل و کپی کارت آمایش، پاسپورت یا برگه سرشماری معتبر |
| عکس پرسنلی | ۲ قطعه عکس ۳*۴ جدید (با زمینه سفید) |
| فرم اطلاعات کارفرما | تکمیل فرم اطلاعات کارگاهی که در آن مشغول هستید |
| مدارک کارفرما | کپی پروانه کسب یا مجوز فعالیت کارفرما + کارت ملی کارفرما |
| فیش واریزی | رسید پرداخت هزینههای تمدید یا صدور (طبق تعرفه ۱۴۰۴) |
| گواهی سلامت | برای برخی مشاغل خاص (مثل مواد غذایی) نیاز به کارت بهداشت است |
چالشهای حقوقی و راهکارهای آن
گاهی اوقات پروسه به سادگی پیش نمیرود. ممکن است کارفرما از دادن معرفینامه خودداری کند یا اداره کار به دلیل اشباع بودن آن شغل در منطقه، درخواست شما را رد کند.
- اگر کارفرما همکاری نکرد: به او توضیح دهید که جریمه استخدام کارگر غیرمجاز در سال ۱۴۰۴ افزایش یافته و روزانه ۵ تا ۱۰ برابر حداقل دستمزد است! قانونی کردن شما به نفع جیب اوست.
- اگر درخواست رد شد: گاهی عنوان شغلی انتخابی اشتباه است. مشاغل مجاز برای اتباع محدود هستند (معمولاً کارهای سخت و زیانآور مثل سنگبری، کورهپزخانه، کارهای ساختمانی و غیره).
جدول مشاغل مجاز برای اتباع (نمونه)
لیست مشاغل مجاز در ۴ گروه کلی دستهبندی میشوند:
- گروه کورهپزخانهها: (قالبگیر، کورهچین)
- گروه کارهای ساختمانی: (بنا، سنگکار، کارگر ساده)
- گروه کارهای کشاورزی: (کارگر کشاورزی، دامپروری)
- سایر گروهها: (امحای زباله، ریختهگری، و…)
توجه: لیست دقیق هر ساله توسط “اداره کل اشتغال اتباع خارجی” به روز میشود.
الزام به صدور یا تمدید مجوز کار برای کارگران خارجی در دیوان عدالت اداری
کارگران خارجی برای فعالیت قانونی در ایران ملزم به دریافت مجوز کار از وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی هستند. در برخی موارد، ممکن است این مجوز به دلایل مختلف صادر نشود یا تمدید آن با مشکلاتی مواجه گردد. در چنین شرایطی، کارگر خارجی یا کارفرما می توانند از طریق دیوان عدالت اداری برای الزام مراجع مربوطه به صدور یا تمدید مجوز کار اقدام کنند.
مواردی که می توان به دیوان عدالت اداری شکایت کرد
رد درخواست صدور مجوز کار بدون دلیل قانونی
عدم تمدید مجوز کار با وجود رعایت شرایط لازم
ابطال غیرموجه مجوز کار صادر شده
ایجاد موانع غیرقانونی توسط مراجع اداری
مراحل طرح دعوا در دیوان عدالت اداری:
ثبت دادخواست: فرد یا کارفرما می تواند با ارائه مدارک و دلایل کافی، دادخواستی علیه اداره کار تنظیم کند.
بررسی شکایت: دیوان عدالت اداری پس از بررسی مستندات، به شکایت رسیدگی می کند.
صدور رأی: در صورت احراز تخلف اداری، دیوان حکم به الزام اداره مربوطه برای صدور یا تمدید مجوز کار صادر می کند.
اجرای رأی: اداره کار موظف به اجرای رأی دیوان بوده و در صورت استنکاف، متخلفان ممکن است با مجازات های اداری و قانونی مواجه شوند.
صدور یا تمدید مجوز کار برای کارگران خارجی
بر اساس ماده 124 قانون کار جمهوری اسلامی ایران، پروانه کار اتباع خارجی، با رعایت مواد این قانون حداکثر برای مدت یک سال صادر یا تمدید و یا تجدید می شود. این امر، به این معنی است که پس از گذشت یک سال، پروانه کار تبعه خارجی فاقد اعتبار تلقی گردیده، و وی می بایست به منظور تمدید آن اقدام نماید.
مراحل تمدید پروانه کار اتباع خارجی نیز همانند صدور آن بوده و از این جهت تفاوتی میان این آن ها وجود ندارد. کارفرمایان جزیره کیش، به منظور تمدید پروانه کار اتباع خارجی، می بایست همانند مراحل صدور آن، به سایت wp.kish.ir و سایر کارفرمایان باید به سامانه eatba.mcls.gov.ir مراجعه نمایند.
در صورتی که فرد تبعه خارجی، شخصا برای دریافت پروانه اشتغال اقدام می نماید، می بایست پیش از اتمام اعتبار پروانه، به منظور تمدید جواز کار، به دفاتر کفالت حوزه خود مراجعه نموده و فرم تمدید را تکمیل کند. هزینه تعرفه تمدید پروانه کار اتباع خارجی و یا تغییر آن؛ هفتصد هزار تومان و هزینه تمدید پروانه کار برای اتباع خارجی سرمایه گذار برای دوره سه ساله؛ پانصد هزار تومان می باشد.
ابطال پروانه کار اتباع خارجی
ابطال پروانه کار اتباع خارجی ممکن است به دلایل مختلف نظیر اتمام مهلت اعتبار رخ دهد. هم چنین، مطابق با ماده 10 آیین نامه اجرایی ماده 129 قانون کار؛ وزارت کار و امور اجتماعی می تواند، راسا، نسبت به لغو و ابطال پروانه کار اتباع خارجی که شئون اسلامی، قوانین و مقررات جاری کشور و نیز موازین انسانی روابط کار را رعایت نمی نمایند، اقدام کند.
هم چنین، یکی دیگر از موارد ابطال پروانه کار اتباع خارجی، اتمام رابطه استخدامی وی با کارفرما می باشد. در مواردی که رابطه استخدامی تبعه خارجی با کارفرما قطع می گردد، کارفرما مکلف است حداکثر ظرف مدت پانزده روز مراتب را جهت ابطال و ضبط پروانه کار تبعه خارجی به واحدهای ذیربط وزارت کار و امور اجتماعی اعلام نماید.
توجه به این نکته ضروری است که اشتغال به کار مجدد تبعه خارجی که پروانه کار وی ابطال گردیده، منوط به اخذ مجدد پروانه، مطابق با مراحل ذکر شده می باشد. ذکر این نکته در این میان، حائز اهمیت می باشد که کارفرمایانی که اتباع بیگانه را که فاقد پروانه کارند، یا مدت اعتبار پروانه کارشان منقضی شده است و یا آنان را در کاری غیر از آنچه در پروانه کار آن ها قید شده، می پذیرند، با توجه به شرایط و مراتب جرم، به مجازات حبس از 91 روز تا 180 روز محکوم خواهند شد.
قانون کار اتباع خارجی در ایران
قانون کار اتباع خارجی در ایران، در واقع مجموعه ای از دستورالعمل ها، بخشنامه ها و آیین نامه های اجرایی می باشد که توسط ارکان وزارت کار، تعاون و رفاه اجتماعی، به منظور نظم بخشیدن به امور کار اتباع، تدوین و تصویب شده است. مهم ترین این قوانین، مبحث سوم از فصل پنجم، قانون کار می باشد که به بحث اشتغال اتباع بیگانه اختصاص دارد. به منظور آشنایی متقاضیان، فایل پی دی اف آن در جدول زیر قرار گرفته است.
- نویسنده: وزارت کار، تعاون و رفاه اجتماعی
- حجم: 445 KB
- منبع: سایت وزارت کار، تعاون و رفاه اجتماعی
علاوه بر این قانون، “آیین نامه اجرایی ماده 129 قانون کار جمهوری اسلامی ایران” و نیز، “اصلاحيه دستورالعمل روش اجرايی و مدارك لازم جهت صدور رواديد ورود با حق كار و همچنين صدور، تمديد و تجديد پروانه كار اتباع خارجی موضوع ماده 11 آيين نامه اجرايی ماده 129 قانون كار جمهوری اسلامی ايران مصوب مورخ 1382/1/19 وزير كار و امور اجتماعی” از دیگر قوانین مصوب در این خصوص می باشند.
نمونه پروانه کار اتباع خارجی
مندرجات پروانه کار اتباع خارجی؛ شامل مواردی نظیر نام و نام خانوادگی، نام پدر، تاریخ تولد، تابعیت، شهرستان محل اقامت و اشتغال، شماره شناسنایی، شماره فراگیر و… می باشد. به منظور آشنایی هر چه بیشتر متقاضیان با جزئیات این جواز، در قسمت زیر یک نمونه پروانه کار اتباع خارجی ارائه گردیده است.
